Staatssteun en hypocrisie

Donderdag, 28 februari 2019

De aankoop van een substantieel belang in Air France KLM door de Nederlandse staat is begroet met triomfantelijk hoorngeschal. De Telegraaf kon uit volle borst lucht geven aan het Oranjegevoel. Dat had onze Wopke die Fransen maar eens fijn geflikt. Hatsekidee!

Ik weet niet of het verstandig is dat de overheid ineens semi-grootaandeelhouder van de luchtvaartmaatschappij is geworden. Voor het rendement hoef je het niet te doen, dividend uitkeren is er al jarenlang niet bij. Anderzijds ga je geen driekwart miljard euro uitgeven om vervolgens op je handen te blijven zitten. Maar het ligt ook weer niet voor de hand om je als overheid te gaan bemoeien met de operationele gang van zaken. Dus wat gaat er eigenlijk gebeuren?

De woede aan Franse zijde heeft ondertussen iets van ‘zoals de waard is, vertrouwt hij z’n gasten’. Waarom zou de Franse staat wel iets mogen – cq 14% van de aandelen in Air France KLM hebben – dat de Nederlandse tegenhanger niet mag? De enige reden die daarvoor te bedenken is: Frankrijk vreest dat Nederland zich wel degelijk met de gang van zaken bij het bedrijf gaat bemoeien, net zoals de Franse staat dat zelf altijd al heeft gedaan. De heilige verontwaardiging is vermengd met op z’n minst een snufje hypocrisie.

Politieke bemoeienis met het bedrijfsleven is goed Frans gebruik, de staat houdt zich op allerlei manieren voor en vooral achter de schermen bezig met het wel en wee van de grote Franse bedrijven. Regelrechte staatssteun is dankzij ‘Brussel’ zelfs in Frankrijk wat moeilijk geworden, maar er zijn zat andere manieren. Zit een bepaalde fabriek van Alstom in moeilijkheden? Handig, plotseling heeft spoorwegmaatschappij SNCF weer een serie hogesnelheidstreinen nodig, terwijl daar tot dan toe niets van was gebleken. Op de miljardenschuld die het spoorbedrijf toch al heeft maken die extra miljoenen niet zoveel uit. Het gaat immers om Franse werkgelegenheid, Franse vakbonden en Franse kiezers.

Zo gaat het nu ook om Nederlandse werkgelegenheid, Nederlandse vakbonden en Nederlandse kiezers. De vraag is alleen wel wat de Nederlandse staat kan doen tegen besluiten die daar tegenin dreigen te gaan. Een aandelenbezit van 14% is immers nog steeds maar een betrekkelijk klein minderheidsbelang. De klimaatambities van het kabinet worden hierdoor trouwens wel behoorlijk rafelig.

Als de aandelenaankoop inderdaad al twee jaar lang is voorbereid om tegendruk te geven tegen de groeiende invloed van de Amerikaanse en Chinese aandeelhouders, zoals het Algemeen Dagblad wist te melden, dan is het kabinet wel op een zeldzaam stom tijdstip in actie gekomen, precies op het moment waarop de verhouding tussen Air France en KLM al gespannen was. Er zal in Parijs ongetwijfeld een, zoals dat in diplomatieke kringen heet, ‘openhartig gesprek’ worden gevoerd. En als het wél een ragfijn spel was, dan verdient dat ook hier betere uitleg.




Maurits van den Toorn
Journalist en redacteur


Meest recente blogs



Meest recente foto's



Meest recente publicaties